Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2023 Kasım dönemi Teşvik Belgeli yatırım verilerini paylaştı. Doğu Anadolu Bölgesinde Kasım ayında 50 bölgesel, 7 genel toplam 57; 2023’ün 11 ayında 712 bölgesel 68 genel toplam 780; 2001 -2023 döneminde ise 3 bin 745 bölgesel, 2 bin 165 genel 5 bin 915 yatırım teşvik belgesi aldı.
ERZURUM’UN PAYI
Erzurum’un bölge toplamında teşvikli yatırım payı artışını sürdürdü. DOSİAD tarafından gerçekleştirilen analizlere göre Erzurum’un bölge toplamında yatırım payı Kasım ayında yüzde 15,78, 2023’ün 11 ayında yüzde 14,23, 2001 -2023 dönemi toplamında ise yüzde 12,34 oldu.
DOĞU ANADOLU KASIM DÖNEMİ
Bölgede bu yılın Kasım ayında 50 bölgesel, 7 genel kategorideki yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 1.2 milyar, genel kategorideki yatırımlar için 1.2 milyar olarak toplam 2.4 milyar TL tutarında harcama yapıldı. Bölgesel yatırımlarla 2 bin 65, genel yatırımlarla da 11 kişi olmak üzere toplam 2 bin 76 kişi iş edindi.
DOĞU ANADOLU OCAK – KASIM 2023
2023 Ocak – Kasım ayları kapsamında 712 bölgesel, 68 genel kategoride 780 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel bazlı yatırımlar için 22 milyar, genel bazlı yatırımlar için ise 11 milyar 85 milyon TL tutarında harcama kaydedildi. Bölgesel yatırımlarda 36 bin 683, genel yatırımlarda ise 836 kişilik istihdam öngörüldü.
DOĞU ANADOLU 2001 -2023
Doğu Anadolu Bölgesinde 2001 -2023 yılları düzeyinde 3 bin 745 bölgesel, 2 bin 165 genel, toplam 5 bin 915 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 173 milyar 219 milyon, genel bazlı yatırımlar için de 165 milyar 840 milyon TL tutarında harcama yapıldı. Bölgesel yatırımlarla 241 bin 352, genel yatırımlarla da 41 bin 260 kişilik istihdam kapasitesi oluşturuldu.
ERZURUM VERİLERİ
Erzurum’da 2023 yılı Kasım ayı kaydında 8 bölgesel, 1 genel toplam 9; 2023 Ocak – Kasım ayları düzeyinde 105 bölgesel, 6 genel toplam 111; 2001 – 2023 yılları arasında ise 364 bölgesel, 366 genel kategoride toplam 730 yatırım teşvik belgesine kavuştu.
ERZURUM BÖLGESEL YATIRIM PAYI
DOSİAD tarafından veriler üzerinden gerçekleştirilen hesaplamalara göre, Teşvikli yatırım toplamında bölgesel yatırım payı Kasım ayı döneminde yüzde 88,8, Ocak – Kasım 2023 döneminde yüzde 94,59, 2001 – 2023 yılları kapsamında yüzde 49,86 olarak kaydedildi.
ERZURUM KASIM 2023 VERİLERİ
Erzurum’da Kasım 2023 döneminde 6 bölgesel, 1 genel yatırım teşvik kapsamına girdi Bölgesel kategorideki yatırımlar için 454, genel yatırımlar için 20 milyon TL tutarında harcama yapıldığı açıklandı. Bölgesel çaplı yatırımlar kapsamında 546, genel kapsamda ise 4 kişilik iş kapasitesi oluşturuldu
ERZURUM 2023 OCAK – EKİM DÖNEMİ
2023 Ocak – Kasım ayları düzeyinde 105 bölgesel, 6 da genel olmak üzere 111 yatırımın teşvik belgesi aldığı açıklandı. Bölgesel yatırımlar için 6 milyar 373 milyon, genel yatırımlar için 323 milyon, toplam 6 milyar 696 milyon TL değerinde harcama yapıldı. Bölgesel yatırımda bin 806, genel yatırımlar kapsamında 99 kişilik istihdam kapasitesi öngörüldü.
2001 – 2023 DÖNEMİ
İlde 2001 – 2023 yılları arasında 364 bölgesel, 361 genel, 366 genel düzeyde toplam 730 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 18,3 milyar, genel yatırımlar için 19,9 milyar, toplam 38 milyar 296 milyon TL tutarında yatırım harcaması kaydedildi. Bölgesel yatırımlarda 12 bin 261, genel yatırımlarla 9 bin 314, toplam 21 bin 575 kişi iş edindi
YATIRIM TEŞVİK BELGESİ BÜLTENİ -KASIM 2023 VERİLERİ-
KASIM AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ
2023 yılı Kasım ayında bin171 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir.
Bin 171 adet Yatırım Teşvik Belgesinin toplam sabit yatırım tutarı toplam 52,6 milyar TL olup, 25.738 kişilik istihdam öngörülmüştür.
Kasım ayında düzenlenen bin171 adet Yatırım Teşvik Belgesinin bin 135 adedi yerli firmalar, 36 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 47,7 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 4,9 milyar TL’dir.
KASIM AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI
2023 yılı Kasım ayında verilen teşvik belgelerinin 449 adedi I. Bölgede, 237 adedi II. Bölgede, 146 adedi III. Bölgede, 101 adedi IV. Bölgede, 73 adedi V. Bölgede, 163 adedi VI. Bölgede ve 2 adedi Muhtelif Bölgelerdedir.
Öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 18,7 milyar TL’si I. Bölgede, 13,4 milyar TL’si II. Bölgede, 4,7 milyar TL’si III. Bölgede, 6,9 milyar TL’si IV. Bölgede, 3,7 milyar TL’si V. Bölgede, 4,8 milyar TL’si VI. Bölgede ve 341 milyon TL’si Muhtelif Bölgelerdedir.
KASIM AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN YATIRIM CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI
2023 yılı Kasım ayında düzenlenen 1.171 adet belgenin 732 adedi komple yeni yatırım, 349 adedi tevsi, 90 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır. Kasım ayında yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 52,6 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 29,3 milyar TL’si komple yeni yatırım, 15,2 milyar TL’si tevsi ve 8,1 milyar TL’si de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır.
KASIM AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI
Kasım ayında verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 52,6 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 9,6 milyar TL’si Enerji sektöründe, 7,2 milyar TL’si Hizmetler sektöründe, 33 milyar TL’si İmalat sektöründe, 2,2 milyar TL’si Madencilik sektöründe ve 638 milyon TL’si Tarım sektöründedir.
KASIM AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN DESTEK SINIFINA GÖRE DAĞILIMI
Kasım ayında düzenlenen 1.171 adet yatırım teşvik belgesinin 936 adedi Bölgesel (Cazibe Merkezi Programı kapsamında belge düzenlenmemiştir), 233 adedi Genel ve 2 adedi ise Stratejik (1 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyete sahiptir. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 52,6 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 41,7 milyar TL’si Bölgesel, 10,9 milyar TL’si Genel ve 107 milyon TL’si Stratejik (16 milyon TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
2023 YILI OCAK-KASIM DÖNEMİ GELİŞMELERİ
2023 yılı Ocak-Kasım döneminde, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 1,01 trilyon TL olan toplam 14.137 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen belgelerde 303.640 kişilik istihdam öngörülmektedir.
Ocak-Kasım döneminde düzenlenen 14.137 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 13.708 adedi yerli firmalar, 429 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 940,7 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 73 milyar TL’dir.
OCAK-KASIM DÖNEMİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI
2023 yılının Ocak-Kasım döneminde verilen teşvik belgelerinin 5.621 adedi I. Bölgede, 2.805 adedi II. Bölgede, 1.790 adedi III. Bölgede, 1.215 adedi IV. Bölgede, 913 adedi V. Bölgede, 1.734 adedi VI. Bölgede ve 59 adedi ise Muhtelif Bölgelerdedir.
Teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 358,4 milyar TL’si I. Bölgede, 199,8 milyar TL’si II. Bölgede, 158,3 milyar TL’si III. Bölgede, 78,7 milyar TL’si IV. Bölgede, 85,8 milyar TL’si V. Bölgede, 66,6 milyar TL’si VI. Bölgede ve 66,1 milyar TL’si ise Muhtelif Bölgelerdedir.
OCAK-KASIM DÖNEMİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN YATIRIM CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI
2023 yılı Ocak-Kasım döneminde düzenlenen 14.137 adet belgenin 9.184 adedi komple yeni yatırım, 4.024 adedi tevsi, 929 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır. Ocak-Kasım döneminde yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 1,01 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 684,9 milyar TL’si komple yeni yatırım, 261,3 milyar TL’si tevsi ve 67,5 milyar TL’si ise diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır.
OCAK-KASIM DÖNEMİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI
Ocak-Kasım döneminde verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 1,01 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 223,9 milyar TL’si Enerji sektöründe, 229,1 milyar TL’si Hizmetler sektöründe, 526,4 milyar TL’si İmalat sektöründe, 20,8 milyar TL’si Madencilik sektöründe ve 13,5 milyar TL’si ise Tarım sektöründedir.
OCAK-KASIM DÖNEMİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN DESTEK SINIFINA GÖRE DAĞILIMI
Ocak-Kasım döneminde düzenlenen 14.137 adet yatırım teşvik belgesinin 11.414 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 315 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 2.665 adedi Genel ve 58 adedi ise Stratejik (51 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır). Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 1,01 trilyon TL’lik sabit yatırım tutarının 638,9 milyar TL’si Bölgesel (45,7 milyar TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 330,7 milyar TL’si Genel ve 44 milyar TL’si Stratejik (5,7 milyar TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
2012/3305 SAYILI KARAR DÖNEMİNDEKİ BİRİKİMLİ GELİŞMELER (20.06.2012 – KASIM 2023)
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN GENEL KARAKTERİSTİKLERİ
20 Haziran 2012 tarihinden Kasım 2023 sonuna kadar 85.285 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin 81.771 adedi yerli firmalar, 3.514 adedi de yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Bu dönemde yerli firmalara düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 6,59 trilyon TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı ise 1,65 trilyon TL’dir.
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI
Bu dönemde düzenlenen Yatırım Teşvik Belgesi adedinde I. Bölge %39,3, II. Bölge %18,1, III. Bölge %13,7, IV. Bölge %9,3, V. Bölge %7,3, VI. Bölge %12,0 ve Muhtelif Bölgeler %0,3 pay almıştır. Öngörülen sabit yatırım tutarı dikkate alındığında ise I. Bölgenin payının %40,6, II. Bölgenin payının %18,2, III. Bölgenin payının %18,7, IV. Bölgenin payının %7,4, V. Bölgenin payının %5,6, VI. Bölgenin payının %4,5 ve Muhtelif Bölgelerin payının %5,0 olduğu görülmektedir.
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN YATIRIM CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI
20 Haziran 2012 tarihinden Kasım 2023 sonuna kadar düzenlenen 85.285 adet teşvik belgesinin 53.109 adedi Komple Yeni Yatırım, 25.745 adedi Tevsi ve 6.431 adedi Modernizasyon, Entegrasyon vb. diğer mahiyetteki yatırımlara aittir. Bu dönemde öngörülen 8,24 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 5,2 trilyon TL’si Komple Yeni Yatırım, 2,4 trilyon TL’si Tevsi Yatırım ve 640,8 milyar TL’si Modernizasyon, Entegrasyon vb. diğer mahiyetteki yatırımlardır.
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN DESTEK SINIFINA GÖRE DAĞILIMI
20 Haziran 2012 tarihinden Kasım 2023 sonuna kadar düzenlenen 85.285 adet yatırım teşvik belgesinin 56.152 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 957 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 96 adedi Büyük Ölçekli, 28.839 adedi Genel ve 188 adedi ise Stratejik (103 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyete sahiptir. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 8,24 trilyon TL’lik sabit yatırım tutarının 4,46 trilyon TL’si Bölgesel (134,3 milyar TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 452,5 milyar TL’si Büyük Ölçekli, 2,28 trilyon TL’si Genel, 1,02 trilyon TL’si Stratejik (14,3 milyar TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI
20 Haziran 2012 tarihinden Kasım 2023 sonuna kadar düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 8,24 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 1,87 trilyon TL’si Enerji, 2,16 trilyon TL’si Hizmetler, 3,82 trilyon TL’si İmalat, 276 milyar TL’si Madencilik ve 106,7 milyar TL’si Tarım sektörlerindedir.
PROJE BAZLI DEVLET YARDIMI VERİLMESİNE İLİŞKİN KARAR KAPSAMINDA DÜZENLENEN BELGELER
2012 yılından itibaren Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında yatırımlar desteklenmekle birlikte ülkemiz için stratejik önemi haiz özel nitelikli projeler ile teknolojik dönüşüm sağlayacak yatırımların desteklenmesine yönelik hazırlanan proje bazlı teşvik sistemine ilişkin usul ve esasları belirleyen “Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar” 26/11/2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu düzenleme ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda ülkemizin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılama, arz güvenliğini sağlama, dışa bağımlılığını azaltma, teknolojik dönüşümünü sağlama, yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve katma değeri yüksek olma niteliklerini haiz yatırımların proje bazlı olarak desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Uygulama sürecinde, sistemin amacına uygun olarak belirlenecek yatırım konularında yapılacak sabit yatırım tutarı 1 milyar TL’nin üzerinde olan yatırım projelerine ilişkin müracaatlar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından davet veya çağrı usulü ile toplanmaktadır.
Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar kapsamında 62 teşvik belgesi düzenlenmiştir. Söz konusu belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 870,6 milyar TL, öngörülen istihdam ise 47.141 kişidir.